Suluboya Malzemeleri-Fırçalar

Phthalo Blue.

Yaklaşık bir sene önce fırçalarla ilgili yazı yazacağıma söz vermiştim. Bir sene içinde çok şey oldu. İki kere yazmaya başladım, hayat araya girdi, bırakmak zorunda kaldım. Bıraktığımı bile unuttum. Üçüncüden merhaba, sonunda buradayım.

Fırça konusu biraz geniş. Yazı için araştırma yaparken bir kez daha gördüm. Çok çeşit var. Sanki önüne gelen bir fırça almış, ufak bir kısmını değiştirmiş de yeni fırça ürettim diye piyasaya sürmüş gibi.

Bu yazıda fırçaları mümkün olduğu kadar grupladım, Türkçe isimlerinin yanına rastladığım bütün İngilizce karşılıklarını da yazdım ki istediğiniz bir çeşit fırçayı araştırırken, alırken yardımcı olsun. Listeye eklemediğim fırçaların da olduğunu belirteyim.

Suluboyaya yeni başlayanlar için küçük bir not: Bu kadar çeşit kafanızı karıştırmasın. Hemen hepsinden birer tane almanız gerekmiyor. İlerledikçe, ihtiyaç duydukça.

Fırçanın en önemli kısmı kılları şüphesiz. Suluboya fırçalarını kıllarına göre ikiye ayırabiliriz: Doğal/hayvan kılı ve sentetik. Aldığınız hemen hemen her şekildeki fırçanın bir sentetik, bir hayvan kılı versiyonunu bulabilirsiniz. 

Hayvan Kılı Fırça 

Doğal fırçalar sincap, öküz, keçi, samur ve daha birkaç hayvanın kılından yapılabiliyor. Suluboya için en uygun olanlar samur ve sincap fırçalar. Yüksek su ve boya taşıma kapasitesine sahip ve uzun ömürlüler. İyi bakılırsa uzun yıllar kullanılabilirler. 

Samur kategorisinin en kalitelisi ise Kolinsky fırçalar. 

Sincap kılı fırçalar samurdan biraz daha ucuz ve gördüğüm kadarıyla daha yumuşak ve daha fazla su tutuyorlar. Bu demektir ki sincap kılı fırçayı kullacağınız kağıdı iyi seçmelisiniz (suluboya kağıtları ile ilgili yazı için tık.) İki tür fırça da boyarken kağıda zarar vermiyor. Üst üste çok daha fazla katman çalışabiliyorsunuz. Eğer sentetik fırçaya alışkınsanız hayvan kılı fırçalar ilk kullanımda biraz zorlayabilir. Çok yumuşak oldukları için kontrol etmesi biraz güç fakat alışıyorsunuz.

Kalite ve fiyatlar markadan markaya değişiyor. 40 liraya da samur fırça var, 2040 liraya da. Winsor&Newton Seri 7, 12 numara fırça ben bu yazıyı yazarken sitelerinde 630 amerikan dolarıydı. Evet, yanlış okumadınız. Sanatçılara göre bu bir "uzun vadeli yatırım." 630 dolarlığı bilmem ama 30 liralık Pebeo samur ve 40 liralık Habico samur arasında ciddi kalite farkı var. 

Ayrıca birkaç hayvanın kılı (üretimden arta kalan kıllar olabiliyor) ya da hem sentetik hem hayvan kılı birleştirilerek yapılan fırçalar da var. Şahsen uzak durmayı tercih ediyorum.

Sentetik fırça 

Kılları polyester, naylon gibi petrol bazlı maddelerden yapılan fırçalar. Daha sert; hayvan kılına kıyasla daha az su ve boya taşıma kapasitesine sahipler. Kağıdı samur veya sincap kılı fırçaya kıyasla daha çabuk deforme ediyorlar. Fiyatları da daha ucuz. Kaliteleri markadan markaya değişiyor: 4 numara bir fırçayı 5 liraya bulabileceğiniz gibi 40 liraya da bulabiliyorsunuz. Ucuz sentetik fırçalarla boyarken sorun yaşayabilirsiniz. Princeton gibi bazı üreticiler yüksek kalite 'yapay samur kılı' fırçalar üretiyorlar. Hayvan kılı fırçanın performansını gösterir mi bilmem ama ucuz değilller.

Artık fırça çeşitlerine geçebiliriz.

ROUND FIRÇALAR

Yuvarlak Uçlu Fırça (Round Brush)  

Her ele lazım suluboya fırçası. Fırçaya uyguladığınız baskıya göre ince ve kalın çizgiler çizebiliyorsunuz. Ucu kesik ve düzse straight, sivriyse pointed sıfatını alabiliyorlar. Gördüğüm kadarıyla bu konu ve kıl boyu ile ilgili bir endüstri standardı yok: Markalar kafalarına göre fırçalarını isimlendirip gruplayabiliyorlar. 

Detay Fırçası (Spotter Brush)

Yine yuvarlak fırça serisinden fakat kılların boyu daha kısa, dolayısıyla daha az esnek. Çizgiler üzerinde çok daha fazla kontrol sahibi olduğunuzdan detay çalışmak için uygun.

Çizgi-Dal/İğne Uçlu Fırça (Rigger/Script/Liner Brush) 

Kılları ince, uzun, çoğunlukla sivri uçlu fırça. Kıl uzunlukları değişiyor (short, medium, long). Fazlasıyla esnek. Bu esneklik gözümü korkuttuğundan kullanacağımı düşünmediğim bir fırçaydı fakat Nadja Leutloff'ın bu fırçayla verdiği muhteşem detayları görünce almam gerektiğine ikna oldum.

Lettering fırçası olarak da kullanılıyor.

Ponpon Fırça (Mop Brush) 

Round fırçanın genişi. Oval ve ince uçlu (pointed) versiyonları var. Çoğunlukla sincap kılından. Su tutma kapasitesi yüksek.

FLAT FIRÇALAR

Düz Kesik Uçlu Fırça (Flat Brush)

Kıl kısmı dikdörtgen yapıda. Büyük olanları çoğunlukla kağıdı ıslatmak ve geniş alanları boyamak için kullanılıyor. Küçük olanından yıllar önce edinmiştim fakat birkaç özel şekil çıkarmak dışında kullanmadım. İşlerimi çoğunlukla round fırçayla hallediyorum.

Kıl boyu kısa (chisel blender) ve kıl şekli kare (wash) versiyonlar da var. Kalın çizgiler çekebilir ve gölge boyamada kullanabilirsiniz.

Yan Kesik Uçlu Fırça (Angle Brush) 

Yan tarafı kesik flat fırça. Yaprak gibi özel şekiller çıkarmada kullanılabilir. İnce ucu sayesinde boyarken çıkıntılı kısımlara girebilirsiniz.

Kedi Dili Fırça (Filbert/Cat Tongue/Petal Brush) 

Oval flat fırça. Yine özel şekiller çıkarmada kullanılabilir (gül gibi). 

DİĞER FIRÇALAR

Özel efektler geliştirebileceğiniz bu fırçaların kullanım alanlarını genişletmek tamamen size kalmış.

Yelpaze (Fan) Fırça

(ör: Ağaç ve çimen efekti)

Bıçak (Dagger/Sword) Fırça

(ör: Yaprak, çiçek)

Tarak (Comber) Fırça

(ör: Tahta yüzeyi dokusu)

Suluboyaya başlamak istiyorum, şu fırça setini almalı mıyım sorunuza cevap veriyorum: almayın. Bana göre çoklu set yeni başlayan birinin ancak kafasını karıştırır. Yuvarlak fırça dışındakileri bir kenara bırakacaksın muhtemelen. Ben uzunca bir süre sadece 6 numara yuvarlak fırça kullandım. Onunla bir sürü çalışma yaptım. Çalışmak istediğin detaya göre bir ince, bir kalın yuvarlak-ince uçlu fırça alarak işe başlayabilirsin.

Umarım faydalı olmuştur. Katkılara her zaman açığım. Bu yazı serisi de uzun aralıklarla da olsa devam edecek.

Herkese renkli günler!